Την αφορμή την παίρνω από την, αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, διημερίδα που έγινε χθες και προχθές (30/9-1/10) στο Δήμο Σταγείρων-Ακάνθου, της Εφορίας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, τόσο στον ιερό χώρο των αρχαίων Σταγείρων στην Ολυμπιάδα, όσο και στην έδρα του Δήμου την Ιερισσό.
Με την δημιουργία του “Καποδίστρια”, τον νέο διοικητικό χάρτη της Ελλάδος δηλαδή, προέκυψε και το πρόβλημα της ονομασίας των καινούργιων δήμων στους οποίους οι περισσότεροι, ή έπρεπε να αλλάξουν ριζικά τις παλιές ονομασίες τους, ή έπρεπε να εφεύρουν άλλες. Νέες. Σ’ αυτό θεωρήθηκε ως βάση η ευρύτερη γεωγραφική και τοπογραφική ονοματολογία -πολύ σωστά- κι έτσι στη Χαλκιδική τουλάχιστον, από τους 14 δήμους που είχαν δημιουργηθεί στη δημοσία διοίκηση του Καποδίστρια, δεν είχαμε τον δήμο Νικήτης ή Συκιάς”, αλλά τον Δήμο “Σιθωνίας” και “Τορώνης”.
Με την δημιουργία του “Καποδίστρια”, τον νέο διοικητικό χάρτη της Ελλάδος δηλαδή, προέκυψε και το πρόβλημα της ονομασίας των καινούργιων δήμων στους οποίους οι περισσότεροι, ή έπρεπε να αλλάξουν ριζικά τις παλιές ονομασίες τους, ή έπρεπε να εφεύρουν άλλες. Νέες. Σ’ αυτό θεωρήθηκε ως βάση η ευρύτερη γεωγραφική και τοπογραφική ονοματολογία -πολύ σωστά- κι έτσι στη Χαλκιδική τουλάχιστον, από τους 14 δήμους που είχαν δημιουργηθεί στη δημοσία διοίκηση του Καποδίστρια, δεν είχαμε τον δήμο Νικήτης ή Συκιάς”, αλλά τον Δήμο “Σιθωνίας” και “Τορώνης”.
Δεν συνέβη το ίδιο όμως και σε πολλούς άλλους, όπως για παράδειγμα στον Δήμο Παναγίας όπου επεκράτησε η χριστιανική θρησκοαντίληψη-θρησκοκατάληψη, ή στο δήμο Αρναίας η τοπικιστική λατρεία, στο δήμο “Ζερβοχωρίων” η αργκώ, με τα χωριάτικα παρατσούκλια των λαϊκών, λεγομένων και “προοδευτικών δυνάμεων”.
Στη σημερινή Ελλάδα, όπως μας την κατάντησαν τα μνημόνια και οι εισβολές των μιλιουνιών των λαθρομεταναστών, η υποδόρια αυτοδιάλυσή της σε όλους τους τομείς, τα παλιά τοπωνύμια και οι γεωγραφικές ονομασίες, θα είναι ίσως, τα μόνα που θα σώσουν την κατάσταση, και τα μόνα που σε λίγο καιρό, θα μας θυμίζουν ότι κάποτε, εδώ, σ’ αυτόν τον τόπο που κατοικούμε για χιλιάδες χρόνια, υπήρχε μια χώρα που λέγονταν Ελλάδα.
Η γλώσσα μας, γραφή και ήχος κατακρεουργούνται και διαλύονται επίσημα με ταχυτάτους ρυθμούς. Από τούς εθνικούς μας τηλεοπτικούς διαύλους κυρίως, προς χάριν κάποιων μοντέρνων αρλουμποφράγκικων λέξεων και φράσεων, αγγλολαγνείας, χωρίς κανένας παραλυμένος λόγιος ή σοφός, νεοέλληνας -λεκτικός όρος επίσης απεχθής, νεοέλληνας- από το γκουβέρνο, το λέω έτσι υποτιμητικά, ή την ακαδημαϊκή, τρομάρα τους, κοινότητα, να κουνήσει έστω και λίγο το δαχτυλάκι του!
Όπως και τα ήθη. Τα έθιμά μας. Που κράτησαν δεμένο το έθνος, την φυλή για αιώνες, κάτω και από μια τυραννική οθωμανική κυριαρχία, βάλλονται από παντού. Αλλά και επειδή άλλαξε ριζικά ο τρόπος ζωής μας. Λόγου χάρη, δεν πρέπει να περιμένουμε την ημέρα Κυριακή της εβδομάδος για να φάμε κρέας, ή το πανηγύρι του καλοκαιριού να διασκεδάσουμε την ξεκούρασή μας από τον αγροτικό κάματο, τον συνεχή και αδιάλειπτο κάματο της σκληρής αγροτικής εργασίας.
Δείτε και το μπακάλικο της γειτονιάς του χωριού σας, άλλο παράδειγμα, στο οποίο πιθανώς, να μην πατήσει και ποτέ, ψυχή αλλοδαπός ή τουρίστας περιηγητής όλο τον χρόνο, το αφεντικό του όμως, ο μοντέρνος νεοέλληνας μπακάλης και γραικύλος, σας κοπανάει στο "Δόξα Πατρί" μια επιγραφή υβριστική πάνω από την πόρτα του στα αρλουμποφράγκικα ή τα αγγλικούρικα, που θεωρούνται και τα επικρατέστερα όλων, έτσι για να σας μπερδέψει ύπουλα πιθανώς, και για το τι πουλάει; ή δεν πουλάει εκεί μέσα! Είναι κι αυτό ένα κόλπο του σημερινού εμπορίου.
Γυρνώντας πίσω, όμως, στην ονομασία των δήμων, γιατί ξεστρατίσαμε λιγάκι, ή και των δημοτικών διαμερισμάτων των νέων που μας προέκυψαν, τόσο στον “Καποδίστρια” όσο και στον “Καλλικράτη”, είναι ανάγκη να προσεχθεί πάρα πολύ η νέα ονομασία τους, μέσα σε σαφώς γεωγραφικά και τοπογραφικά πλαίσια, αρχαία, εάν θέλουμε να αποδείξουμε στους εαυτούς μας ως Έλληνες, αλλά και στους ξένους που μας επισκέπτονται, ότι σ’ αυτόν τον τόπο υπάρχει συνεχής και αδιάλειπτη κατοίκηση προ αμνημονεύτων χρόνων!
Πράγμα για το οποίο νομίζω, δεν βρίσκεται κανείς που να μην είναι πραγματικά υπερήφανος.
Στη σημερινή Ελλάδα, όπως μας την κατάντησαν τα μνημόνια και οι εισβολές των μιλιουνιών των λαθρομεταναστών, η υποδόρια αυτοδιάλυσή της σε όλους τους τομείς, τα παλιά τοπωνύμια και οι γεωγραφικές ονομασίες, θα είναι ίσως, τα μόνα που θα σώσουν την κατάσταση, και τα μόνα που σε λίγο καιρό, θα μας θυμίζουν ότι κάποτε, εδώ, σ’ αυτόν τον τόπο που κατοικούμε για χιλιάδες χρόνια, υπήρχε μια χώρα που λέγονταν Ελλάδα.
Η γλώσσα μας, γραφή και ήχος κατακρεουργούνται και διαλύονται επίσημα με ταχυτάτους ρυθμούς. Από τούς εθνικούς μας τηλεοπτικούς διαύλους κυρίως, προς χάριν κάποιων μοντέρνων αρλουμποφράγκικων λέξεων και φράσεων, αγγλολαγνείας, χωρίς κανένας παραλυμένος λόγιος ή σοφός, νεοέλληνας -λεκτικός όρος επίσης απεχθής, νεοέλληνας- από το γκουβέρνο, το λέω έτσι υποτιμητικά, ή την ακαδημαϊκή, τρομάρα τους, κοινότητα, να κουνήσει έστω και λίγο το δαχτυλάκι του!
Όπως και τα ήθη. Τα έθιμά μας. Που κράτησαν δεμένο το έθνος, την φυλή για αιώνες, κάτω και από μια τυραννική οθωμανική κυριαρχία, βάλλονται από παντού. Αλλά και επειδή άλλαξε ριζικά ο τρόπος ζωής μας. Λόγου χάρη, δεν πρέπει να περιμένουμε την ημέρα Κυριακή της εβδομάδος για να φάμε κρέας, ή το πανηγύρι του καλοκαιριού να διασκεδάσουμε την ξεκούρασή μας από τον αγροτικό κάματο, τον συνεχή και αδιάλειπτο κάματο της σκληρής αγροτικής εργασίας.
Δείτε και το μπακάλικο της γειτονιάς του χωριού σας, άλλο παράδειγμα, στο οποίο πιθανώς, να μην πατήσει και ποτέ, ψυχή αλλοδαπός ή τουρίστας περιηγητής όλο τον χρόνο, το αφεντικό του όμως, ο μοντέρνος νεοέλληνας μπακάλης και γραικύλος, σας κοπανάει στο "Δόξα Πατρί" μια επιγραφή υβριστική πάνω από την πόρτα του στα αρλουμποφράγκικα ή τα αγγλικούρικα, που θεωρούνται και τα επικρατέστερα όλων, έτσι για να σας μπερδέψει ύπουλα πιθανώς, και για το τι πουλάει; ή δεν πουλάει εκεί μέσα! Είναι κι αυτό ένα κόλπο του σημερινού εμπορίου.
Γυρνώντας πίσω, όμως, στην ονομασία των δήμων, γιατί ξεστρατίσαμε λιγάκι, ή και των δημοτικών διαμερισμάτων των νέων που μας προέκυψαν, τόσο στον “Καποδίστρια” όσο και στον “Καλλικράτη”, είναι ανάγκη να προσεχθεί πάρα πολύ η νέα ονομασία τους, μέσα σε σαφώς γεωγραφικά και τοπογραφικά πλαίσια, αρχαία, εάν θέλουμε να αποδείξουμε στους εαυτούς μας ως Έλληνες, αλλά και στους ξένους που μας επισκέπτονται, ότι σ’ αυτόν τον τόπο υπάρχει συνεχής και αδιάλειπτη κατοίκηση προ αμνημονεύτων χρόνων!
Πράγμα για το οποίο νομίζω, δεν βρίσκεται κανείς που να μην είναι πραγματικά υπερήφανος.
Έτσι, λοιπόν, στα πλαίσια αυτά ο δήμος Πολυγύρου πρέπει να αλλάξει άμεσα την ονομασία του σε δήμο “Βοττικής”, ξέχασε εντελώς πως είναι η προέκταση της “Απολλωνίας Βοττικής” στα νότιά του, και μοστράρει υπερήφανα το διακοσίων ή και τριακοσίων χρόνων, το πολύ, καλογερίστικο κύριο όνομά του κατά τους αρχαιολόγους, Πολύγυρος. Ούτε πολύ γέρος, ούτε πολλοί γύροι. Πολύγυρος. Ενώ υπάρχουν άλλοι δύο Πολύγυροι, ένας στην περιοχή του Ορχομενού Βοιωτίας, και ένας στην περιοχή της αρχαίας Δωδώνης (Ήπειρος). Ενσωματώνει σήμερα στην επικράτειά του, όλη την περιοχή της αρχαίας Βοττικής, όπως αυτή καθιερώθηκε την εποχή της δυναστείας των Μακεδόνων, Κάρανο, Αρχέλαο, και μετά. Αν κάποιοι Γαλατσάνοι ή Γαλατισταίοι, θέλουν πιθανώς να μας διορθώσουν σε δήμο Ανθεμούντα, που τον είχαν στη Γαλάτιστα πριν ενσωματωθούν και αυτοί στον Πολύγυρο, λέμε ότι το τοπωνύμιο “Ανθεμούς”, είναι μικρότερο και συμπεριλαμβάνεται μέσα στο γενικότερο τοπωνύμιο της “Βοττικής”.
Πληροφοριακά, ο Πολύγυρος στις απογραφές από το 1478 και εντεύθεν, έχει:
Απογραφή Χαλκιδικής 1478
1. Γαλάτιστα 168 νοικοκυριά
2. Βραστά 57 νοικοκυριά
3. Πολύγυρος 27 νοικοκυριά
4. Σανά 23 νοικοκυριά
Απογραφή Χαλκιδικής 1519
1. Γαλάτιστα 415 νοικοκυριά
2. Πολύγυρος 85 νοικοκυριά
3. Σανά 74 νοικοκυριά
Απογραφή Χαλκιδικής 1568
1. Γαλάτιστα 647 νοικοκυριά
2. Κρήμνη 29 νοικοκυριά
3. Πολύγυρος 94 νοικοκυριά
4. Σανά 44 νοικοκυριά
Απογραφή πληθυσμιακή Χαλκιδικής 1913
1. Πολύγυρος 2510 άτομα
2. Γαλάτιστα 3510 άτομα
3. Σανά 326 άτομα
Και από τους φορολογικούς καταλόγους-κώδικες του Ιεροδικείου Θεσσαλονίκης του 1724 στο ναχιγιέ Παζαργκιάχ, πληρώνουν φόρους σε άσπρα:
1. Πολύγυρος 30.000
2. Σανά 7.800 Χριστιανοί, 900 Μουσουλμάνοι
3. Γαλάτιστα 39.000
Από τα παραπάνω, καταδεικνύεται και το γεγονός πως, πρωτεύουσα της Χαλκιδικής δεν είναι ο Πολύγυρος, αλλά η Γαλάτιστα, η οποία ήταν πάντα μεγαλύτερη του Πολυγύρου. Κάποιες φορές μάλιστα, πολύ μεγαλύτερη. Και ότι ο Πολύγυρος το 1478, ήταν σχεδόν ίδιος με τα Σανά. Πολύγυρος 27 νοικοκυριά, Σανά 23 νοικοκυριά.
Ο Δήμος Κασσάνδρας, να μετονομαστεί σε δήμο Παλλήνης. Όπου υπήρχε, και εδώ, ο δήμος Παλλήνης με τον “Καποδίστρια”, αλλά διεγράφη στα σχέδια του “Καλλικράτους”, ή ακόμα καλύτερα, δήμος “Φλέγρας”. Το παλαιότερο τοπωνύμιο της υποχερσονήσσου, φλεγόμενη Κασσάνδρα δηλαδή, πράγμα που δηλώνει και την εποχή των ηφαιστείων, κάτι που οι πάντες γνωρίζουν πως η Κασσάνδρα τον παλιό καιρό, υπήρξε γέννημα-δημιούργημα των γεωλογικών αυτών φαινομένων.
Και βεβαίως, ήταν μεγάλο ατόπημα η μετονομασία του δήμου “Σταγείρων-Ακάνθου” από κάποιους ανεγκεφάλους “προοδευτικούς” σε δήμο “Αριστοτέλη”! Ούτε καν “Αριστοτέλους”! Ανεγκεφάλους γιατί, νόμιζαν, πως πιθανώς, με την μετονομασία αυτή θα τιμούσαν περισσότερο τον μέγιστο αυτόν συμπατριώτη μας της Ελληνικής φιλοσοφίας, ο οποίος αν ζούσε, ίσως και να τους κατέβαζε μερικές βρισιές, γι αυτό τους το ατόπημα.
Μετονομάζοντας τον δήμο Σταγείρων-Ακάνθου σε δήμο “Αριστοτέλη”, επιδοτούμε σαφώς την προσωπολατρία (Κώστας Σισμανίδης, “Σεβαστεία” και Αρχαία Καλίνδοια), αποποιούμαστε ότι γενικότερο γεωγραφικά υπήρχε προ αυτού, του Αριστοτέλους, άρα και την συνεχή κατοίκηση που είπαμε λίγο παραπάνω, το επιδιωκόμενο δηλαδή, και το ζητούμενο με τις νέες ονομασίες.
Δεν είναι, όμως, μόνον η αλλαγή του ονόματος του δήμου Αριστοτέλους και όχι Αριστοτέλη -ήταν που ήταν στραβό το κλίμα, τό ’φαγε κι ο γάιδαρος- που πρέπει να επανέλθει!
Είναι και η επαναφορά του ονόματος των Σταγείρων στο όνομα της Ολυμπιάδος, με όποιους μύθους ή παραμύθους ακούγονται και για το όνομα του χωριού αυτού. Επιμένουμε στην συνεχή κατοίκηση.
Όπως και η εφεύρεση άλλου ονόματος για τα Στάγειρα, τον τουρκομαχαλά στα νότια των πραγματικών Σταγείρων -μπλέξαμε τα μπούτια μας δηλαδή, που λέμε δημοτικιστί με τα Στάγειρα- αφού πηγαίνοντας στο πάρκο του Αριστοτέλους ο ταξιδιώτης περιηγητής, στα ψευδεπίγραφα και κάλπικα αυτά Στάγειρά μας, πρέπει να ταξιδέψει ξανά, εν συνεχεία, προς άγνωστη κατεύθυνση, πολλές ώρες, για να βρει και να θαυμάσει, επιτέλους, τα αρχαία και πραγματικά Στάγειρα, την πατρίδα του Αριστοτέλους, στη σημερινή Ολυμπιάδα!
Η γειτονική μας Καλαμωτού, ή το Καλαμωτό, δικαίως άλλαξε το όνομά της πρόσφατα σε “Καλίνδοια, τα”, έκανε όμως, και αυτή, το μέγα ατόπημα, να προσθέσει πριν της νέας της ονομασίας το γράμμα “Ν”, που σημαίνει “Νέα Καλίνδοια” και προσφυγιά του ’22! Πήδηξε επί του πρακτέου κάποιες δεκάδες αιώνων, και κατέστρεψε -επιμένουμε φορτικά- την συνεχή κατοίκηση.
Αλλά εδώ συμβαίνουν και άλλα παράδοξα! Προχθές στο Ζαγκλιβέρι, και στην πινακίδα που κοσμεί το κτίριο του πρώην δημαρχιακού μεγάρου του Δήμου Καλινδοίων, διαβάσαμε στο μπαλκόνι την μεγάλη επιγραφή “Δημοτική Ενότητα Καλλινδοίων”. Ανορθόγραφα! Με δύο λάμδα. Αποτέλεσμα, ο άσχετος επισκέπτης που την διαβάζει, να μην ξέρει ποια είναι τα Καλίνδοια; Η πρώην Καλαμωτού, το Καλαμωτό, ή το κεφαλοχώρι του οικισμού του Ζαγκλιβερίου;
Ο νέος διευρυμένος δήμος στον “Καλλικράτη”, στην περιοχή της λίμνης Κορώνειας που περιλαμβάνει και το Ζαγκλιβέρι, Καλαμωτού -θα αργήσουμε λίγο να συνηθίσουμε τα “Καλίνδοια”- λέγεται “Δήμος Λαγκαδά”. Από κάποιο “λαγκάδι” προφανώς, που υπάρχει δίπλα του, ή το “Λανγκάτζα” που βρίσκουμε στους στρατιωτικούς επιτελικούς Αγγλικούς χάρτες του Μεγάλου Πολέμου. Ο Δήμος Λαγκαδά, θα πρέπει κι αυτός ν’ αλλάξει το όνομά του και να μετονομαστεί σε δήμο Κορωνείας, αφού δήμος Βόλβης υπάρχει.
Έτσι λοιπόν, στα όρια της γεωγραφικής Χαλκιδικής, δηλαδή νότια των λιμνών Βόλβης και Κορωνείας που οριοθετούν και το βόρειο σύνορό της, το γόητρο της καταγωγής και συνέχειας στην κατοίκηση, σώζουν οι δήμοι Μυγδονίας (έδρα Σταυρός). Σιθωνίας (έδρα Νικήτη), και Κασσάνδρας, εν μέρει (έδρα Κασσάνδρεια). Ενώ θα πρέπει, όλως ιδιαιτέρως, να αποδοθούν τα εύσημα στο δήμο Προποντίδος (έδρα Μουδανιά), που διάλεξε λόγω προσφυγικής καταγωγής να κάψει την ονομασία “Μουδανιών”, “δήμος Μουδανιών”, και να υιοθετήσει, αν και εκτός των σημερινών γεωγραφικών ορίων της Ελλάδος, το όνομα “Προποντίς/ιδος”. Με την ευρύτερη γεωγραφική έννοια των στενών των Δαρδανελλίων-Βοσπόρου. Παρότι και εδώ, καπελώνεται κατά κάποιον τρόπο το αρχαιότερο τοπωνύμιο της περιοχής, που είναι ίσως, και το πιο γνωστό, αν δεν κάνω λάθος, Καλαμαριά. Δήμος Καλαμαριάς. Περιττό να πούμε ότι ο Δήμος Καλαμαριάς της Θεσσαλονίκης, είναι το δυτικότερο άκρο της περιοχής αυτής της Χαλκιδικής, αφού και η ίδια η Θεσσαλονίκη είναι αναπόσπαστο κομμάτι και μέρος της χερσονήσου μας. Της χερσονήσου Χαλκιδικής.
Εδώ είναι και η στρέβλωση που προξενούν πολλές φορές τα τοπωνύμια και οι ονομασίες τους σ’ αυτούς που τα ακούν, γι αυτό πρέπει πάντα να προσέχουμε που τα δίνουμε και πως τα δίνουμε! Ενδεχομένως, επιπόλαια, και ελαφρά τη καρδία.
Στον ευρύτερο χώρο των προσφύγων η Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης θεωρείται -λάθος- τοπωνύμιο φερμένο από τις χαμένες πατρίδες. Ουδείς, σχεδόν, γνωρίζει των προσφύγων, τα περί “Καλαμαριάς” και Χαλκιδικής.
Παλιότερα μάλιστα, στην εβδομαδιαία εφημερίδα “Χάος”, αλλά και πριν το 2000 σε άλλες εφημερίδες σχετικά με τις νέες διοικητικές μεταρρυθμίσεις που ετοιμάζονταν, είχαμε αρθρογραφήσει με τις θέσεις να μετονομαστεί ο νομός Θεσσαλονίκης σε νομό Χαλκιδικής, με πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη.
Και, αν δεν είχαμε την βίαιη, καταναγκαστική αλλαγή των ονομάτων πόλεων και κωμών, επαρχιών στη Μακεδονία και Θράκη κατά την Μεταξική περίοδο 1935-40, την περίοδο της κυβερνήσεως Ιωάννου Μεταξά, σήμερα εμείς οι Μακεδόνες και Θράκες, θα μιλούσαμε σλάβικα ή τούρκικα για τα χωριά και τις πόλεις μας, ικανοποιώντας φυσικά στο έπακρο και τις ορέξεις των ασπόνδων γειτόνων μας. Είτε από βορράν, είτε από ανατολάς. Λιαρίγκοβη, Ίσβορος, Τοπλίκια, Σιπουτνίκια, Ριβηνίκια. Ουρέκ, Άλτσιαλι, Σουφλάρ, Ραβνά, Ντερέ Μαχαλάς, Μπισίκια, κλπ, κλπ...
Εν κατακλείδι, με τις νέες ονομασίες στα πλαίσια του “Καλλικράτους” που μας αντικατέστησε τον “Καποδίστρια” -και μετά τον “Καλλικράτη” ουδείς γνωρίζει να μας πει, ποιος; Από τους πέντε δήμους της Χαλκιδικής:
Ο δήμος Πολυγύρου πρέπει να αλλάξει πάραυτα το όνομά του σε δήμο Βοττικής.
Η Ολυμπιάδα σε Στάγειρα.
Τα Στάγειρα (νέο χωριό) να σβηστούν από τον χάρτη και να παραμείνει το Στρατονίκη, Στρατονίκεια. Αφού έτσι κι αλλιώς είναι ένα μ’ αυτήν.
Και στο δήμο Αριστοτέλους, να επανέλθει το πρότερον, δήμος Σταγείρων-Ακάνθου, το οποίο είναι και το ορθότερο.
Αν θέλουμε να λεγόμαστε συνεχιστές Έλληνες, και όχι Ελληνοφανή ευρωπαϊκά μαϊμούνια που θέλουν να μας μεταμορφώσουν οι φίλοι μας σε εισαγωγικά “Ευρωπέοι”, σωστά το γράφω το “πε”. Γνήσιοι Θρακο-Μακεδόνες, κάτοικοι της Χαλκιδικής, Χαλκιδικιώτες, το Χαλκιδικής από το “χαλκός”, μετάλλευμα, όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα το ασπαζόμαστε κι εμείς, και όχι από το Χαλκίς, Χαλκίδα.
Αργύριος Γ. Δαγκίλας
Σανά Χαλκιδικής
11ος / 2017
Σανά Χαλκιδικής
11ος / 2017
