ΠΙΛΟΤΟΙ ΤΩΝ “ΧΕΛΝΤΆΙΒΕΡ
“ΒΟΜΒΑΡΔΙΤΙΚΉ ΣΜΗΝΑΡΧΊΑ 19”, ΤΟΥ
ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΌΡΟΥ “USS ΛΕΞΙΝΓΚΤΟΝ”.
Ο Ιωάννης Καντζάς (John Kantjas) γεννήθηκε στην πόλη Ντίερι του Αϊντάχο στις 29 Αυγούστου 1919. Και ήταν γιος του Νικολάου Ι. Καντζά και της Γουίνφριντ Γκρέις Τέιλορ.
Η καταγωγή του Νικολάου (πατρός), ήταν πιθανότατα από το Μαίναλο, ένα μικρό χωριό της Τρίπολης και το αρχικό του ονοματεπώνυμο του ήταν Νικόλαος Καντζάβελος.
Όταν έφτασε στο νησί Έλις το 1905 και σε ηλικία 22 ετών, το συντόμευσε για να είναι πιο εύηχο και να προφέρεται εύκολα στα αγγλικά. Ο Νικόλαος δεν ήταν ο μόνος από την οικογένειά του που μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Ο αδελφός του Ναπολέων, σύμφωνα με τις αναμνήσεις του Τζων, πήγε και έζησε στο Σικάγο του Ιλινόις.
Δυστυχώς, ο Νικόλαος πέθανε πολύ νωρίς, και άφησε τον Ιωάννη ανήλικο σε ηλικία 13 ετών.
Επειδή είχε έναν μικρότερο αδελφό και μια αδελφή, και επειδή η τελευταία ήταν ψυχικά άρρωστη, η μητέρα του τον έστειλε να ζήσει στο ράντσο ενός οικογενειακού φίλου τους στο Αϊντάχο. Του άρεσε πάρα πολύ αυτό το μέρος, και πάντα μιλούσε με νοσταλγία γι 'αυτό. Αγαπούσε τη φύση, απολάμβανε το κυνήγι, το ψάρεμα, του άρεσε ακόμα να κατασκηνώνει στο ύπαιθρο. Μετά το λύκειο πήγε στο κολλέγιο, δουλεύοντας παράλληλα ως ξυλοκόπος, και στη συνέχεια παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο του Αϊντάχο, στο οποίο σπούδασε λογιστικά για να γίνει Ορκωτός Λογιστής. Σύμφωνα με την κόρη του Λίντα:
«Άκουσα ότι ενώ ήταν στο αεροπλανοφόρο “Λέξινγκτον” συνήθιζε να μελετά σκληρά για τις εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, αντί να ξοδεύει τον χρόνο του και να χαζεύει με τους άλλους».
Ενώ φοιτούσε στο πανεπιστήμιο ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και αποφάσισε να καταταγεί στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Όπου και επιλέχθηκε δόκιμος αεροπόρος. Η προ-πτητική του εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στο κολέγιο της Αγίας Μαρίας στην Καλιφόρνια. Στις 27 Φεβρουαρίου του 1942, ο υπουργός Ναυτικού Φρανκ Κνοξ, έστειλε ένα τηλεγράφημα στο κολέγιο της Αγίας Μαρίας, στο οποίο αναφέρονταν πως η πανεπιστημιούπολη είχε επιλεγεί για να φιλοξενήσει ένα από τα προ-πτητικά εκπαιδευτικά κέντρα.
'Εξι μήνες αργότερα, οι σπουδαστές του Κολλεγίου αυξήθηκαν εκθετικά, και η πανεπιστημιούπολη ήταν ένας, πλήρης και λειτουργικός στρατιωτικός χώρος εκπαίδευσης.
Ο Γιάννης παρέμεινε στο Αγία Μαρία μέχρι τις αρχές του 1943. Αργότερα συνέχισε την πτητική του εκπαίδευση στον αεροναύσταθμο του NAS Κόρπους Κρίστι, από το οποίο απεφοίτησε στις 9 Οκτωβρίου του 1943, φορώντας επιτέλους, υπερήφανα τη χρυσή πουλάδα των αεροπόρων του Ναυτικού.
Η Επιχειρησιακή Εκπαίδευση συνεχίστηκε στον αεροναύσταθμο NAS Τζάκσον-βιλ της Φλώριδα, πετώντας το πιο πιθανόν, με την “Βομβαρδιστική Μοίρα Ένα”. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στο Σικάγο του Ιλινόις, προκειμένου να αξιολογηθεί για επιχειρήσεις σε αεροπλανοφόρα, πριν πάρει μέρος σε ενεργή Μοίρα. Αφού ολοκλήρωσε και εδώ με επιτυχία το κρίσιμο αυτό στάδιο, από τα καταστρώματα του USS Γούλβεριν ή του USS Σέιμπλ, αποσπάσθηκε στην Μοίρα Αναπληρώσεως VB-100.
Μετά από ακόμα μία εκπαίδευση, διατάχθηκε να αναλάβει καθήκοντα στον Ειρηνικό, όπου θα υπηρετούσε με την “Βομβαρδιστική Μοίρα 19”.
Ωστόσο, προτού ενταχθεί στη “VB-19”, έλαβε ακόμα μια σύντομη εκπαίδευση στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού με την βομβαρδιστική “VB-99”, που είχε έδρα στη νήσο Μαγιούρο. Λίγο αργότερα, παρουσιάστηκε για υπηρεσία στο αεροπλανοφόρο “USS Λέξινγκτον” στις 10 Αυγούστου 1944, ενώ το αεροπλανοφόρο ελλιμενίζονταν στην νήσο Ενιγουίτοκ για ανεφοδιασμό και επανεξοπλισμό.
Στις 30 Αυγούστου η VB-19 και το CV-16, απέπλευσαν για το Παλάου. Τους επόμενους τρεις μήνες θα μάχονταν με μένος εναντίον του Ιαπωνικού Στόλου και των μονάδων του, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά.
ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ
Η πρώτη επαφή με τις πολεμικές επιχειρήσεις για τον Ιωάννη Καντζά, ήρθε τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου και στη διάρκεια των προπαρασκευαστικών επιθέσεων για την εισβολή στο νησί Πελελίου. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1944, δεκατέσσερα “SB2C-3 Χελντάιβερ” απονηώθηκαν μεταφέροντας το καθένα από μία βόμβα των 1.000 λιβρών και δύο μικρότερες των 250 λιβρών. Τα βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως πλησίασαν το νησί Πελελίου από το νότο χρησιμοποιώντας ως κάλυψη τα μεγάλα ογκώδη σύννεφα. Η προσβολή των στόχων τους ήταν επιτυχής, χτυπώντας θέσεις πυροβόλων όπλων, εγκαταστάσεων ασυρμάτων, καθώς και έναν σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Ελληνοαμερικανός πιλότος πέταξε με το Σμήνος που είχε ως στόχο τον Σταθμό Ασυρμάτου. Σύμφωνα με την αναφορά της Μοίρας:«Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Έβερετ Ερλ Νιούμαν, ο Υποπλοίαρχος (Ι) Γουέμπστερ Πέιτζ Γουντερλ, και ο Σημαιοφόρος (Ι) Τζων Καντζάς, επετέθηκαν κάθετα εναντίον ενός σταθμού ασυρμάτου στη θέση πλέγματος 129B. Ο βομβαρδισμός τους ήταν καλός, αλλά ο τύπος των βομβών που χρησιμοποιήθηκαν δεν διέτρησε την θωράκιση του από βαρύ οπλισμένο σκυρόδεμα».
Δύο ημέρες αργότερα, δεκαοκτώ Χελντάιβερ, επιτέθηκαν στα αεροδρόμια του Σουριγκάο και Μπιλάα Πόιντ, όπως και στην εχθρική ναυσιπλοΐα στην ίδια περιοχή.
Τα βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως ήταν και πάλι οπλισμένα με μία βόμβα γενικής χρήσης των 1.000 λιβρών και δύο βόμβες των 250 λιβρών του ιδίου τύπου. Η προσβολή ήταν πολύ επιτυχημένη, και η VB-19 κατέστρεψε ένα φορτηγό πλοίο, ενώ προκάλεσε ζημιές σε δύο άλλα ακόμη, βύθισε τρία πλοιάρια τύπου Σάμπαν, κατέστρεψε μια δεξαμενή πετρελαίου και μια αποθήκη. Η τελευταία ήταν στόχος του Σμήνους του Καντζά.
«Ο Υποπλοίαρχος (Ι) E.E.Νιούμαν, ο Σημαιοφόρος (Ι) Ρ.Γ. Ντόιλ, και ο Σημαιοφόρος (Ι) Ι. Καντζάς, “βούτηξαν” σε μια μεγάλη αποθήκη που ήταν μέρος των εγκαταστάσεων της αποβάθρας, καταστρέφοντας την ίδια και πυροδοτώντας μια τεράστια έκρηξη που ακολούθησε λευκός καπνός, και έτσι πιστεύεται ότι επρόκειτο για μια μεγάλη αποθήκη πυρομαχικών. Και τα τρία αεροπλάνα πολυβόλησαν εχθρικά πλοία στο λιμάνι και έβαλαν φωτιά σε δύο Σάμπαν, ενώ μοιράστηκαν ένα τρίτο το οποίο προσεβλήθει από κοινού από πιλότους της Μοίρας, αλλά και από πιλότους της Μοίρας Μαχητικών».
Σε αυτή την αποστολή πιστεύεται ότι προκλήθηκαν περισσότερες ζημιές που δεν ήταν ορατές μέσα στο χάος της επίθεσης, στα πλοία, στις αποβάθρες και τις λοιπές εγκαταστάσεις. Συνολικά 14 φλεγόμενα πλοία μετρήθηκαν, από τρία διαφορετικά μέλη πληρωμάτων σε αυτήν την πτήση, και είναι πολύ πιθανό ότι οι ζημιές που προκλήθηκαν από τα βομβαρδιστικά της VB-19 να υποτιμήθηκαν.
Επίσης, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Μοίρας, τα χτυπήματα στην περιοχή του Μιντανάο στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου, απέδειξαν την αξία του πυροβόλου των 20 χιλιοστών ως θανατηφόρου όπλου κατά των εχθρικών πλοίων, κάτι που αποδείχθηκε επίσης από το Σμήνος του Καντζά, κατά τη διάρκεια αυτής της εξόδου.
Ωστόσο, αυτή η αποστολή επιφύλασσε και ορισμένα απρόβλεπτα γεγονότα για τον Ελληνοαμερικανό πιλότο. Εκείνη τη μέρα πέταξε μαζί με τον Νίκενς ως πολυβολητή του. Χρόνια αργότερα ο Νίκενς έγραψε στο "Η Φωνή του Βομβαρδιστικού 19” που συνέταξε ο Μπιλ και Κάθυ 'Εμερσον.«Σε μια αποστολή στις Φιλιππίνες, ο κινητήρας του αεροπλάνου μας δεν ανέπτυξε πλήρη ισχύ κατά την απογείωση. Αμέσως μετά την απονήωση, αφήνοντας το κατάστρωμα, το αεροπλάνο βυθίστηκε λίγο πριν την επιφάνεια της θάλασσας, με τον κινητήρα του να ακούγεται πολύ τραχύς.
Ήμασταν αρκετά χαμηλά και ένιωσα ότι μπορούσα να αγγίξω τις κορυφές των κυμάτων. Αυτό συνεχίστηκε για λίγο, αλλά ο πιλότος μου, ο Των Καντζας, τελικά κατάφερε να αποκτήσει αρκετό ύψος και να ενταχθεί στο σχηματισμό μας. Όλη την ώρα που πετούσαμε πάνω από το Μιντανάο, ο κινητήρας συνέχισε να δυσλειτουργεί. Το αεροπλάνο με αυτήν την κατάσταση, δεν έπρεπε να συνεχίσει την αποστολή του. Το Μιντανάο φάνηκε να είναι μια μεγάλη ζούγκλα, στην οποία δεν υπήρχε μέρος για προσγείωση, αν αυτό κρίνονταν απαραίτητο. Αν, τελικά, προσγειωνόμασταν ή εγκαταλείπαμε το αεροπλάνο, αυτό θα γινόταν πιθανότατα, σε εχθρικό έδαφος.
Τελικά, ολοκληρώσαμε την αποστολή μας και κατευθυνθήκαμε πίσω στο αεροπλανοφόρο. Μόλις περάσαμε στον ωκεανό ανέπνευσα με ανακούφιση, γιατί ήξερα ότι αν έπρεπε να προσθαλασσωθούμε, υπήρχε μια καλή πιθανότητα να μας περισυλλέξει ένα από τα δικά μας υποβρύχια ή αντιτορπιλικά. Δεν χρειάστηκε όμως, να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση, καθώς σύντομα προσνηωθήκαμε με ασφάλεια στο “Λεξ”. Ποτέ δεν ήμουν τόσο χαρούμενος που ήμουν και πάλι στο «σπίτι»».
Για τις επόμενες ημέρες η Αεροπορική Πτέρυγα του “USS Λέξινγκτον” έστρεψε την προσοχή της στα νησιά Βισαγιάν, και συγκεκριμένα στην περιοχή του Σεμπού. Στις 12 Σεπτεμβρίου η Μοίρα χτύπησε το αεροδρόμιο και τις εγκαταστάσεις του αεροδρομίου, καθώς και εχθρικά πλοία σε όλη την γύρω περιοχή. Δεκατέσσερα SB2C-3 απονηώθηκαν (το ένα ματαίωσε λίγο αργότερα), και πλησίασαν τους στόχους τους από τα βορειοανατολικά. Τα Χελντάιβερ (Καταδύτες της Κολάσεως), βομβάρδισαν τους παραπάνω στόχους και κατέστρεψαν εννέα αεροπλάνα, ένα πετρελαιοφόρο πλοίο και ένα φορτηγό πλοίο μέσου εκτοπίσματος. Το Σμήνος του Καντζά χτύπησε τις λιμενικές εγκαταστάσεις με καταστροφικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με την αναφορά της Μοίρας:
«Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Π.Ρ. Στράντλεϊ και ο Σημαιοφόρος (Ι) Ι. Καντζάς, προσέβαλαν δεξαμενές πετρελαίου του διυλιστηρίου Ασίας στο Σέλλ Άιλαντ στο λιμάνι του Σεμπού. Μια πυρκαγιά εξελισσόταν πριν τον βομβαρδισμό, και οι βόμβες τους πυροδότησαν δύο ακόμη μεγάλες δεξαμενές. Πιστεύεται ότι η βόμβα του Υποπλοιάρχου (Ι) Στράντλεϊ πέτυχε ένα απευθείας πλήγμα σε μια μεγάλη δεξαμενή αποθήκευσης καυσίμων ξεκινώντας μια μεγάλη και έντονη πυρκαγιά».
Ο Ελληνοαμερικανός πιλότος συνέχισε να πετάει σε πολυάριθμες αποστολές μέχρι τον Σεπτέμβριο και τις τελευταίες ημέρες του μήνα η VB-19 έπληξε στόχους στις περιοχές της Μανίλας και της Λουζόν. Στις 21 του μηνός, δεκατέσσερα Χελντάιβερ βαριά οπλισμένα με μία βόμβα των 1.000 και μία των 500, απονηώθηκαν για να επιτεθούν στο αεροδρόμιο της Μανίλας. Για άλλη μια φορά ήταν επιτυχείς, καταστρέφοντας έξι εχθρικά αεροπλάνα στο έδαφος και αρκετά κτίρια.
«Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Γ.A.Ράιτ και ο Σημαιοφόρος (Ι) Ι. Καντζάς επιτέθηκαν σε κτίρια στα βόρεια της διασταύρωσης των διαδρόμων από-προσγείωσης, χωρίς ωστόσο να έχει εξακριβωθεί η έκταση των περαιτέρω ζημιών που προκλήθηκαν από τις βόμβες τους».
Αυτές οι αποστολές αποκάλυψαν ότι οι περισσότερες ζημιές που προκλήθηκαν στα βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως, προήλθαν από όπλα μικρού διαμετρήματος, γι' αυτό το λόγο ο διοικητής της Μοίρας, Πλωτάρχης (Ι) Μακγκόουαν, πρότεινε σε βομβαρδισμούς περιοχής, η άφεση των βομβών θα έπρεπε να γίνεται στα 4.000 πόδια και στη συνέχεια να εκτελείται απαγκίστρωση με υψηλή ταχύτητα ανόδου, ώστε γρήγορα να βρεθούν εκτός της εμβέλειας των εχθρικών όπλων. Οι πιλότοι της Μοίρας συνέχισαν να πετούν αποστολές εναντίον στόχων εδάφους, ωστόσο δεν είχαν εμπλακεί ακόμη με μεγάλες μονάδες επιφανείας του εχθρικού στόλου. Και αυτό όμως επρόκειτο να αλλάξει σύντομα.
ΒΟΜΒΑΡΔΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΖΟΥΙΚΆΚΟΥ
Στις 10 Οκτωβρίου ΤΟΥ 1944, η “ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΤΙΚΉ 19” είχε την πρώτη της ευκαιρία να χτυπήσει μεγάλες μονάδες επιφανείας του Ιαπωνικού Ναυτικού, βορείως του Νάγκο Γουάν και νοτιοανατολικά του νησιού Σεσόκο.
Δεκατέσσερα Χελντάιβερ οπλισμένα το καθένα με μία βόμβα των 1000 λιβρών και δύο των 250 λιβρών γενικής χρήσεως, επιτέθηκαν σε μια νηοπομπή αποτελουμένη από έναν υπο-σχηματισμό που περιελάμβανε ένα μεγάλο AK (φορτηγό), ένα μέσο AK (φορτηγό) και ένα πλοίο μεταφοράς στρατιωτικού εξοπλισμού.
Ο σχηματισμός του Υποπλοίαρχου (Ι) Δ.P. Χεν, και των Σημαιοφόρων (Ι) Ρ.Γ. Ντόυλ και Ι. Καντζά, επιτέθηκε εναντίον ενός μεγάλου φορτηγού πλοίου των 3000 τόνων, και πιστεύεται ότι το πλοίο αυτό υπέστη ζημιές, καθώς ήταν το ίδιο πλοίο που απεικονιζόταν κατεστραμμένο σε φωτογραφίες που τραβήχτηκαν περίπου δύο ώρες αργότερα.
Τα βομβαρδιστικά της VB-19 βύθισαν ένα άλλο πλοίο της υποστηρίξεως υποβρυχίων, ένα μεγάλο φορτηγό, προκαλώντας μεγάλες ζημιές στο μεσαίου μεγέθους φορτηγό πλοίο. Το μεταφορικό παρέμεινε αλώβητο. Ωστόσο, αυτό ήταν ένα προοίμιο αυτών που θα ακολουθούσαν τις επόμενες ημέρες.
Κατά την Αεροναυμαχία στον Κόλπο της Λέυτε στις 24 και 25 Οκτωβρίου, η Μοίρα αλλά και ο ίδιος ο Καντζάς προσωπικά, είχαν τις καλύτερες στιγμές της πολεμικής τους θητείας κατά την επίθεση στον Ιαπωνικό Στόλο.
Στις 25 Οκτωβρίου 1944, το πρώτο κύμα κρούσης αποτελούνταν από έναν σχηματισμό 20 Χελντάιβερ οπλισμένα το καθένα με μία διατρητική βόμβα των 1000 λιβρών. Τα βομβαρδιστικά απονηώθηκαν και μπήκαν σε σχηματισμό στα 12.000 πόδια, απέχοντας μόλις 50 μίλια από τον ιαπωνικό στόλο. Τα αεροσκάφη αναζήτησης έδωσαν την αναφορά επαφής τους με τα εχθρικά πλοία και τα βομβαρδιστικά πέρασαν στην επίθεση. Η Μοίρα επικέντρωσε την προσπάθεια της εναντίον ενός Ιαπωνικού αεροπλανοφόρου το οποίο μετά την αποχώρηση των Αμερικανών χειριστών, είχε σχεδόν βυθιστεί, έχοντας δεχτεί έντεκα απευθείας πλήγματα! Καθώς το πρώτο κύμα επέστρεφε για προσνήωση, ο εναέριος συντονιστής της επίθεσης ανέφερε στον ασύρματο ότι ο στόχος βυθίστηκε. Ζημιές προκλήθηκαν επίσης σε ένα θωρηκτό πλοίο κλάσης Ίσε. Σύμφωνα με την αναφορά της Μοίρας:
«Δώδεκα αεροπλάνα βύθισαν πάνω στο σημείο στόχευσης 1, το οποίο έχει ταυτοποιηθεί από φωτογραφικά στοιχεία ως το αεροπλανοφόρο κλάσεως Σοκάκου, και πιστεύεται ότι είναι το Ζουικάκου. Η ανάκριση υποδεικνύει εννέα χτυπήματα σε αυτό το αεροπλανοφόρο. Ο ακριβής αριθμός πληγμάτων δεν μπορεί να επαληθευτεί με φωτογραφικά στοιχεία, όμως υπάρχει μια φωτογραφία που τραβήχτηκε λίγο καιρό μετά την επίθεσή μας, η οποία έχει μεγεθυνθεί και δείχνει αυτό που πιστεύεται ότι τελικά είναι έντεκα τα πλήγματα. Ωστόσο, το αεροπλανοφόρο επλήγη και από άλλες Μοίρες. Τα αποτελέσματα της ανάκρισης παρατίθενται παρακάτω. Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Π. Ρ. Στράντλεϊ το χτύπησε σχεδόν στη μέση μεταξύ της αριστερής και της δεξιάς πλευράς, περίπου στο ύψος της γέφυρας. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Α. Τζανκάρ το χτύπησε στη δεξιά πλευρά περίπου στα δύο τρίτα της απόστασης από την πρύμνη. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Σ.B. Κράπσερ το χτύπησε πλησιέστερα προς στη μέση του πλοίου, κατά μήκος και εγκάρσια. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Γ. BΜπόουεν το έπληξε περίπου κατά το ήμισυ της διαδρομής μεταξύ της πλώρης και της γέφυρας κοντά στο κέντρο του πλοίου. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Τ.B. Γουίλτον το χτύπησε μερικά πόδια μπροστά από το πίσω άκρο του καταστρώματος πτήσης. Ο Σημαιοφόρος (Ι) Ρ.Γ. Ντόυλ χτύπησε στη μέση και ελαφρώς αριστερά. Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Δ.Φ. Χελμ το χτύπησε περίπου τα τρία τέταρτα της απόστασης από την πρύμνη από την αριστερή πλευρά καταστρώματος πτήσης. Τα αποτελέσματα της πτώσης της βόμβας του Σημαιοφόρου (Ι) A. Άντμανς δεν είναι γνωστά. Ο Σημαιοφόρος (Ι) Καντζάς πιθανότατα έπληξε ελαφρώς μπροστά από τη γέφυρα στην αριστερή πλευρά. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Τ. H. Κρόκερ Τζούνιορ χτύπησε στην αριστερή πλευρά περίπου στη μέση μεταξύ της γέφυρας και της άκρης του καταστρώματος στην πρύμνη. Τα αποτελέσματα της ρίψης του Υποπλοίαρχου (Ι) Κ.Φ. Φίσερ δεν είναι γνωστά, αλλά η βόμβα του πιστεύεται ότι είναι μία από τις δύο μόνο βόμβες που είναι γνωστό ότι έπεσαν στη θάλασσα. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Τ.Γ. Έβαττ παρολίγον να το χτυπήσει από τη δεξιά πλευρά περίπου στα δύο τρίτα της απόστασης από την πρύμνη. Το αεροπλανοφόρο βυθίστηκε αργότερα και πιστεύεται ότι αυτή η Μοίρα συνέβαλε ουσιαστικά στη βύθιση αυτού του μεγάλου εχθρικού αεροπλανοφόρου και διεκδίκησε από πέντε έως εννέα απευθείας πλήγματα».
Για την δράση του εκείνη την ημέρα, απονεμήθηκε στον Ιωάννη Καντζά ο Διακεκριμένος Σταυρός του Ιπταμένου (DFC), σύμφωνα με την εύφημο μνεία του οποίου:
«Απονέμεται για ηρωισμό και εξαιρετικά επιτεύγματα σε αεροπορική πτήση ως πιλότος στη 19η Μοίρα Βομβαρδισμού, προσαρτημένη στο “USS ΛΕΞΙΝΓΚΤΟΝ”, κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων εναντίον των εχθρικών ιαπωνικών δυνάμεων κατά τη μάχη στον Κόλπο Λέυτε, στις 25 Οκτωβρίου 1944. Ικανότατος και τολμηρός αεροπόρος, ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Καντζάς βοήθησε ουσιαστικά στην εδραίωση της αεροπορικής κυριαρχίας επιτιθέμενος κατά εχθρικού αεροπλανοφόρου σε εξαιρετικά κοντινή απόσταση παρά την εχθρική αεροπορική αντίσταση και τα ασυνήθιστα έντονα αντιαεροπορικά πυρά. Οι εξαιρετικές πτητικές ικανότητες του Ανθυποπλοίαρχου (Ι) Καντζά, η θαρραλέα αδιαφορία για τη δική του ασφάλεια και η σταθερή αφοσίωση στην εκπλήρωση επικίνδυνων αποστολών, συνέβαλαν ουσιαστικά στην επιτυχία των επιχειρήσεων της Μοίρας του, σε μια περίοδο έντονης και ζωτικής σημασίας εναέριας δραστηριότητας και συνάδουν πλήρως με τις υψηλότερες παραδόσεις του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών».
Μετά την επιτυχία της VB-19 κατά την αεροναυμαχία στη Λέυτε, οι επιχειρήσεις μετατοπίστηκαν για άλλη μια φορά στην περιοχή της Λουζόν με πολυάριθμες προσβολές στις 5 και 6 Νοεμβρίου 1944. Ένα ιαπωνικό βαρύ καταδρομικό βυθίστηκε στο λιμάνι της Μανίλα αφού δέχθηκε 10 απευθείας πλήγματα από τις Μοίρες των Χελντάιβερ. Στις 6 Νοεμβρίου 1944, πέντε SB2C-3 οπλισμένα το καθένα με δύο βόμβες γενικής χρήσης των 500 λιβρών και δύο των 250 λιβρών απονηώθηκαν για μια αποστολή εναντίον εχθρικών πλοίων.
«Το Σμήνος των πέντε αεροπλάνων κατευθύνθηκε από τον συντονιστή της επίθεσης να επιτεθεί στην εχθρική ναυσιπλοΐα βόρεια του κόλπου Subio. Από φωτογραφικά στοιχεία πιστεύεται ότι το πλοίο στο οποίο επιτέθηκε ήταν ένα αποβατικό πλοίο, το οποίο βάση του διαθέσιμου υλικού αναγνώρισης ήταν 1.500 τόνοι. Τα αποτελέσματα της επίθεσης έχουν ως εξής. Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Π.Ρ. Στράντλεϋ μόλις που αστόχησε, στο ύψος του μέσου του πλοίου και αριστερά. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Γ.H. Μπόουεν το έπληξε στο μέσον ενώ ο Σημαιοφόρος (Ι) Ι. Καντζάς αστόχησε, με τη βόμβα του να πέφτει μόλις μπροστά από την πλώρη. Ο Υποπλοίαρχος (Ι) Λ.Ρ. Σουάνσον πέτυχε ένα χτύπημα ή πολύ κοντά στο πίσω μέρος του πλοίου. Ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) Τ. B. Γουίλτον το χτύπησε περίπου στα τρία τέταρτα της απόστασης από την πλώρη και το πλήγμα αυτό προκάλεσε μια μεγάλη έκρηξη η οποία το τύλιξε στις φλόγες, με τον καπνό να υψώνεται σε υψόμετρο μεταξύ 3000 και 6000 ποδιών. Το πλοίο βρισκόταν σε κατάσταση βύθισης όταν τα αεροπλάνα μας αποσύρθηκαν από την περιοχή του στόχου και το γεγονός ότι το σκάφος τελικά βυθίστηκε επιβεβαιώθηκε από πιλότους της VF-19».
Στις 23 Νοεμβρίου η Αεροπορική Πτέρυγα 20 απάλλαξε την Αεροπορική Πτέρυγα 19 και η τελευταία επιβιβάστηκε στο “USS Εντερπράις” με προορισμό το Περλ Χάρμπορ. Φτάνοντας, επιβιβάστηκαν στο “USS Λονγκ Άιλαντ” και έπλευσαν για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύντομα ο Καντζάς θα συναντούσε και πάλι την οικογένειά του, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προς την πατρίδα, σίγουρα θα ονειρευόταν τα «Λευκά Χριστούγεννα» όπως αναφερόταν στο Πολεμικό Ημερολόγιο της Μοίρας.
Για την δράση του αυτούς τους τρεις μήνες, ο Ελληνοαμερικανός πιλότος τιμήθηκε επίσης με δύο Αεροπορικά Μετάλλια. Σύμφωνα με την εύφημο μνεία ενός από αυτά:
«Απονέμεται για αξιόλογο επίτευγμα σε εναέρια πτήση ως πιλότος βομβαρδιστικού κάθετου εφορμήσεως της “Βομβαρδιστικής Σκουαντρόν 19”, προσαρτημένης στο “USS Λέξινγκτον”, σε δράση εναντίον των εχθρικών ιαπωνικών δυνάμεων στη Φορμόσα και τον Παλάου, τις Φιλιππίνες και το Ριούκιους από τις 7 Σεπτεμβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου 1944. Συμμετέχοντας σε πολυάριθμες πολεμικές αποστολές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Ανθυποπλοίαρχος (Ι) (τότε Σημαιοφόρος) Καντζάς συνέβαλε στην επιτυχία της μοίρας του στην πρόκληση ζημιών και καταστροφών σε εχθρικά προσγειωμένα και ιπτάμενα αεροσκάφη, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, λιμενικές περιοχές και ναυτιλία. Η αφοσίωσή του στο καθήκον απέναντι σε πυκνά αντιαεροπορικά πυρά συνάδει πλήρως με τις υψηλότερες παραδόσεις του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών».
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Ο Καντζάς παρέμεινε στην εφεδρεία για τα επόμενα χρόνια υπηρετώντας αρχικά είτε με την VB-19 ή την VBF-19 επιχειρώντας με Χελντάιβερ ή Κορσάιρ αντίστοιχα. Συνέχισε στην VA-86 που πετούσε από τον Αεροναύσταθμο NAS Σποκέιν στην Ουάσιγκτον (1949) και την VS-901 επίσης από το NAS Σποκέιν (1951-1952). Κλήθηκε και πάλι σε ενεργό υπηρεσία κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, συγκεκριμένα από τις 7 Ιανουαρίου 1953 έως τις 17 Δεκεμβρίου 1954. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ετών υπηρέτησε με την VS-20 πετώντας από το αεροπλανοφόρο συνοδείας “USS Ρεντόβα” με Γκρούμαν AF-3S Γκάρντιαν σε ανθυποβρυχιακές αποστολές. Πριν πετάξει επιχειρησιακά με την VS-20, ήταν προσαρτημένος στη Μονάδα Εκπαίδευσης Ηλεκτρονικών της Ναυτικής Αεροπορίας του Στόλου του Ειρηνικού (Φεβρουάριος 1953).
Μετά τον πόλεμο επέστρεψε πίσω στο NAS Σπόκειν και προσχώρησε ξανά στην εφεδρεία, υπηρετώντας στην VF-902 (1954-55) ως Υποπλοίαρχος (Ι). Αργότερα προήχθη σε Πλωτάρχη (Ι) και εντάχθηκε στις VS-893 και VS-894 που πετούσαν με τα νέα ανθυποβρυχιακά αεροπλάνα τύπου Γκρούμαν S-2 Τράκερ από τον Αεροναύσταθμο “NAS Σηάτλ Ουάσινγκτον” καθώς και με την Φάσρον 897 (1959) από την ίδια βάση. Κατά τη διάρκεια του 1960 τοποθετήθηκε για υπηρεσία στο Κέντρο Ναυτικής Αεροπορικής Εκπαίδευσης στο Μέμφις του Τενεσί, και τον επόμενο χρόνο υπηρέτησε στη Διοίκηση Ναυτικών Σχολείων στο Τρέζουρ Άιλαντ, στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια.
Αποσύρθηκε από την εφεδρεία του Ναυτικού την 1η Νοεμβρίου 1963. Κατά τη διάρκεια της θητείας του βραβεύτηκε με το Μετάλλιο Νίκης του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, το Διακεκριμένο Σταυρό του Ιπταμένου, το Αεροπορικό Μετάλλιο, Αποθεματικό Μετάλλιο, το Μετάλλιο Εκστρατείας Ασίας-Ειρηνικού, το Μετάλλιο Αμερικανικής Αμυντικής Υπηρεσίας, το Μετάλλιο της Εθνικής Άμυνας, το Μετάλλιο υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών και το Μετάλλιο Υπηρεσίας στην Κορέα. Κατά τη διάρκεια της εφεδρείας και μετά την απαλλαγή του από το Ναυτικό, ο Γιάννης εργάστηκε ως Ορκωτός Λογιστής.
Την περίοδο τού πολιτικού του βίου, ο Καντζάς ενδιαφέρθηκε για το οικογενειακό του ιστορικό και για αυτό επισκέφτηκε την Ελλάδα και το χωριό του πατέρα του. Εκεί, με μεγάλη συγκίνηση, βρήκε ακόμα και την πέτρινη καλύβα τού παππού του, στους λόφους όπου βοσκούσε τα πρόβατα του, όντας κτηνοτρόφος. Η κόρη του Λίντα μας έγραψε:
«Θυμήθηκα επίσης, ότι ο μπαμπάς μου εργαζόταν ως ένα είδος συμβούλου για τους υπηρετούντες στο Στρατό μόνο για να τους βοηθήσει σε προσωπικά προβλήματα ή οτιδήποτε άλλο. Υποθέτω ότι αυτό ήταν κατά τη διάρκεια του πολέμου καθώς μετά τον πόλεμο ήταν μόνο στη εφεδρεία. Έπρεπε να πετάξει το αεροπλάνο του μία φορά το μήνα και ενάντια στο νόμο, του άρεσε να σπάει το φράγμα του ήχου πετώντας πάνω από το ράντσο του φίλου μας στο Αϊντάχο. Τα κοτόπουλα και οι αγελάδες της περιοχής όμως, δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένα με αυτό. Μετά τη συνταξιοδότησή του, αυτός και η σύζυγός του ταξίδευαν στον κόσμο κάθε χειμώνα για αρκετά χρόνια. Εκείνο το διάστημα ήταν όταν πήγαν στην Ελλάδα και ξέρω ότι βρήκε έναν ξάδερφό του που ήξερε πού ήταν η πέτρινη καλύβα του παππού του στους λόφους».
Ο Ιωάννης Καντζάς ήταν παντρεμένος και απέκτησε πέντε παιδιά και οκτώ εγγόνια. Πέθανε στις 22 Νοεμβρίου 2002.
"Χ.Δ."
